جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهشیخ‌الرئیس به بقای نفس انسانی پس از رهایی از بدن مادی معتقد است و بر این اساس معاد روحانی نفس را اثبات می‌کند؛ اما معاد جسمانی را ازآن‌جهت می‌پذیرد که شرع مقدس از آن خبر داده است. آنچه در تحقیقات فلسفی و دینی مخالفان و موافقان فلسفه مورد توجه جدی واقع شده است اثبات‌پذیری معاد جسمانی از منظر فلسفی است لکن این مطلب که قول به بقاء روحانی نفس و به تبع معاد روحانی آن با مبانی فلسفی شیخ در حوزه‌ی مباحث نفس شناسی وی سازگار است یا خیر، مغفول واقع شده است. از نظر شیخ، نفس انسان قبل از تعلق به بدن همانند یک صفحه‌ی سفید و نانوشته از هر گونه کمال نظری خالی است و سپس بر اثر تعلق به بدن دارای قوای ادراکی حسی و خیالی می‌شود در واقع این قوا به اعتبار مصاحبت نفس با بدن برای نفس حاصل می‌گردد. در مرحله‌ی بعد نفس با بکار گیری این قوا به کسب مدرکات حسی و خیالی پرداخته و بامطالعه‌ و تکرار آن‌ها آمادگی پیدا می‌کند تا صور عقلی را از عقل فعال دریافت کند. از نظر شیخ در تمام این مراحل هیچ‌گونه تغییری در ذات نفس ایجاد نمی‌شود بلکه فقط اعراضی به آن اضافه می‌گردد. بر اساس تبیین فوق از استکمال نظری نفس و با رویکردی همدلانه می‌توان تلاش‌های شیخ را در دو محور اصلی ادراک داشتن و تشخص نفوس کامل، موفق ارزیابی کرد و مدعی شد که شیخ تصویر نسبتاً منسجمی در این خصوص ارائه می‌کند اما اضطراب و ابهامات کلمات شیخ در مورد نفوس ناقصه و نیز عدم انسجام آراء وی در این باب، مجموعاً تصویر ناهماهنگی را ارائه می‌نماید که تبیین شیخ از نفوس ناقصه و بقای آن‌ها در دو محور ادراک و تشخص بعد از مرگ را ناموفق جلوه می‌دهد و نهایتاً در دام تعطیل و یا تناسخ گرفتار می‌شود.واژگان کلیدی: ابن‌سینا، نفس، عقل، خیال، بقاء، تعطیل، تناسخ، تجرد

چکیده: مسأله عوالم ممکنه و نظام احسناز آن جا شروع می شودکه این جهان، موجد و سبب کافی برای به وجود آمدن می خواهد؛ لایب نیتس، در این باره، اثبات می کند که این جهان، از جواهر فرد، تشکیل شده است وخالق آن داری کمال مطلق است؛ سبب کافی برای به وجود آمدن جهان ما، احسن بودن نظام آن است. در اندیشه طوسی، جهان به دون اثبات خالق خود کفا، به وجود نمی آید و کمال مطلق بودن او،اقتضا می کند جهانی را خلق کند که دارای نظام احسن است. امّا فخر الدّین رازی، با اثبات خالق دارای کمال مطلق برای جهان ما،به امکان خلق هزاران جهان دیگر،پی می برد. لایب نیتساز بحث جوهر فرد، به وجود خالق، پی برد، امّا فخر رازی، از بحث جوهر فرد، به اثبات خلأ و امکان خلق هزاران، جهان، پی برد؛ پس مقصدشان فرق می کند. امّا در بحث اثبات خالق دارای کمال مطلق، لایب نیتس با دو همتای خود، هم زبان و هم مقصد اند. امّا در بحث عوالم ممکنه و نظام احسن،طوسی و لایب نیتس هم مقصد می شوند؛ زیرا هر دو، می خواهند اثبات کنند که کامل مطلق، فقط جهانی دارای نظام احسن، خلق می کند. امّا فخر الدّین رازی مقصد او، این بود که طبق کمال مطلق خالق، امکان دارد، هزاران جهان را خلق شود و احسن بودن یک جهان، لزومی ندارد.

چکیدهمعارف قران کریمجامع نیازها ی هدایتیبشربوده وقابلیت عرضه نظام مندرانیزدارد. بنابراین پزوهش حاضربه بررسی رفتارهای ممدوح قرآنو معرفیفرهنگ رفتارهای پسندیده آنبه علاقمندان پرداخته ،و بر خلاف پزوهشهایی که غالبایک ویا گروه خاصی از رفتارها را بررسی نموده اند ،در صدد ارائه تصویری کلی است .محدودیت عمده دراین پژوهشحجم وسیع آیات بود ، زیرا روش کلی (پس از رویت معجم های موجود )مطالعه و تامل یک به یک آیات بوده تابه این وسیله، ازهرگونه پیشداوری ! و فعالیت کلیشه ایدر مورد فقط تعداد محدودی از رفتارها پرهیزشده و مجموعه کاملی از این رفتارها ، در دسته بندی ویزه قرار گیرد .در مرحله بعد آیات مربوطه تفکیک و همراه با نکاتی ، تحت عناوین زیرقرارگرفتند : 1- ارتباط ایمان و اعمال صالح 2-ر فتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ، 3-باخویشتن ،4-با دیگران.5- رفتارهای ممدوح جوامع و6- الگوهای رفتاری در قرآن .نتایج کلی : -ازرفتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ذکر اوست و ایمانی که موجب اعتصام به حق وهدایت به صراط مستقیم و محبت خداونداست .خوف وخشیت الهی، پلکان رشد است ؛ باید تسلیم اوشد و به اخلاص رسید و به او اعتماد نموده و دل ذاکر وتسبیح گویش باشد . وتجلی شناخت درست خداوند در عمل و تقوا است که موجب تکفیر گناهان وپاداش است ،به ویژهاگر با صبر و اطاعت مزین شود ،در عرصه عمل نیزبایدبا توکل و شکر، عهدو پیمان الهی راتحکیم نمود .نماز نماد بندگی ! ودعا توفیق ارتباط با محبوبی است که هجرتها و جهاد و حج و انفاقها برای اوست . بنده اگر لغزید استغفار می کند و با توبه و انابه بر می گردد و دائم در استعاذه به کسی است که اورا به بهترین تجارتها فرا می خواند. .ـ ازرفتارهای ممدوح در ارتباط باخویشتن:اینکهبایدبدانیمکه همه نسبت به خود مسئولیم ! و کسب معرفت و تعقل و تفکر در آیات الهی وتفقه توصیهموکد قران است واز متذکرین واولوالباب باشیم. ازویژگی های مومن حقیقی توکل و روحیه شکرگزاری و تقوا است و با اعتدال و خوف و رجاء به پناهگاه امن الهی رفته تا حدی که به درجه متعالی« ترک غیر خداوند » برسیم .. انسان سوداگر، تجارت پر سود خدایی را بر می گزیندواوامر جهاد و هجرت و انفاق را لبیک می گوید ، زیرا چارچوب های الهی ملاک رفتار اوست تا به تزکیه رسدو صبر و تهجّد شبانه رادوست دارد . ازنیکان است .و بادیده عبرت بین در پی زاد و توشه آخرت ویافتن بهترین الگوهای رفتاری است. . به انذارقرآن گوش داردو حدود را رعایت می کند و در طلب معرفت به محضراستاد خدایی می رود وفروعات رفتارش نیزمطابق احکام دین است .ـدر رفتارهای ممدوح قرآنی با دیگران ، ابتدا وظایف در قبال مقام رسالت آمده ؛ ونکات دقیقی نیزدر رفتار با اعضای خانواده و زیر مجموعه های آن به چشم می خورد که رعایت انها موجب ثبات و عزت و حفاظت خانواده از آفات گوناگون است . از جمله :امر به نماز، رعایت حدود، وصیت شایسته ، دعا برای خانواده، احترام به والدین، نحوه معاشرت با همسران ، در ازدواج، طلاق، معاشرت های مالی و ... البته این نکات از نتایج فرعی مفید برای مدرسین امورخانواده وامثال اینها نیز هست ؛ازرفتارها در ارتباط با عموم انسان ها رعایت عدالت، دعوت به حق و رفتارهای سالم اقتصادی و اجتماعی است. ودر ارتباط با مسلمین دیگر ، پرورش متخصصان دینی در حدکفایت و قصاص دو نکته مهمند. ودر رابطه با دوستان، رعایت حدود ،نحوه رفتار با جاهلان ، داد و ستدو تداین، پاسخ احسن به خوبی ها، جا باز کردن جا در مجالس و ..... آمده است در رابطه با نیازمندان نیزاصل بر اصلاح امور آنها و دوری از فساد است.ـ در قرآن «جامعه و اجتماع» دارای هویت خاصی می باشد.ـ و در بخش رفتارهای ممدوحجوامع الهی آمده که محور رفتارهاباید بر اساس توحید و اجرای عدالت و قسط الهی باشد. ،این پزوهش با معرفی الگوهای رفتاری قرانی ،تکمیل شده . رجوع به این پژوهش در ابتدای یکتحقیق قرآنی در ممدوحات رفتار ی ،پیشنهاد ماست ، که با مراجعه به آن جایگاه موضوعات جزئیمنتخب،نسبت به کل رفتارهای ممدوحقرآنمشاهدهوسپس اقدامات لازم به عمل آید.

این نوشتار می‌کوشد آرای فقهی و برخی نظریّات کلامی خوارج را تجزیه و تحلیل کرده و مبانی فکری آنان در احکام و فروع فقهی مربوط به: حج، نماز، روزه، زکات، ازدواج و... را ارزیابی و با آرای سایر مذاهب فقهی اهل سنّت مقایسه کند. پژوهش حاضر در چهار فصل به تشریح این موضوع پرداخته است. نویسنده در فصل اوّل ابتدا تعریف لغوی و اصطلاحی خوارج را ارائه کرده سپس از منظری تاریخی به بحث درباره پیدایی فرقه خوارج پس از واقعه جنگ صفّین و جدا شدن این گروه از صف امیرالمومنین علی( و آغاز دشمنی آنان با حضرتش می‌پردازد. آن‌گاه به زوایایی از افکارشان که در مناظراتشان با امام علی( و ابن‌عبّاس رخ نموده، اشاراتی می‌کند. نگارنده در ادامه با اشاره به مهم ترین عوامل شکل‌گیری خوارج، مانندِ ضعف فکری، قومیت‌گرایی و موقعیت جغرافیایی آنان، فرقه‌های معروف خوارج را معرّفی کرده است. وی در فصل دوم با اشاره به آرای خوارج در باره افرادی که مرتکب گناه‌های کبیره می‌شوند و تکفیر آنان، دیدگاه‌های فرقه‌های مختلف خوارج و ادلّه آن‌ها را در این زمینه بیان و بر این آرا خدشه وارد می‌کند. فصل سوم و چهارم به تبیین آرای فقهی خوارج در زمینه حکم مجازات زنا و سرقت، زنای مُحصنه، میزان جریمه، سرقت، حدّ سارق و قطع دست او و همچنین احکام ازدواج، حائض، زکات بَردگان، روزه قضا، ربا، شُرب خَمر، تیمّم، نماز، روزه، حج، ارث و اذان و اقامه اختصاص دارد و نگارنده به ارزیابی استناد خوارج به آیاتی از قرآن کریم در این موضوعات فقهی پرداخته و ضمن مقایسه اندیشه‌های فقهی آنان با آرای فقهی مذاهب اربعه اهل سنّت و مذهب فقهی شیعه امامیه به آرای نادر و اکثر استدلال‌های فقهی خوارج در موضوعات مذکور خدشه وارد می‌سازد و دلایل ضعف استدالال‌های مربوط را فراروی مخاطبان نوشتار خویش قرار می‌دهد.

آقاسی شاعر حقیقی زمان خود بود و روح اهورایی خویش را در زلال معرفت صفا داده بود،اشعاروی در عین سادگی و روانی بسیار شیوا و پرمحتوا بوده است. سخن از شعر که می شود غزل را در کنار مثنوی و قصیده را دوشادوش دوبیتی می بینیم، چنان استادانه روح حماسی را در قالب مثنوی گنجانده که وقتی مثنوی زیبای قهرمان نینوا را می خوانیم روح بزرگ حماسه سرای ایران (فردوسی) در یادها زنده می شود بی آنکه رنگ تقلید به خود گرفته باشد. مذهب و عقاید دینی نیز جای جای اشعار را در نوردیده و نشان? بارزی از تربیت دینی استاد می باشد.

با عنایت بهلزوم اخلاق و فلسفه آن با توجه به معضلات اخلاقی جامعه بشریو معرفی الگوی اخلاقی ، آراء عارف بزرگ جهان اسلام خواجه عبدالله انصاری وتشخیص و توافق نظر او با آراء و الگوهای اخلاقی دینی عرفانی ضرورت این پژوهش احساس می گردد.در ابتدا تعریف و فلسفه اخلاق و لزوم آن مورد پژوهش قرار گرفت و سپس شناسایی نظری در مفاهیم اخلاقی از طریق الگوی مناسب که خود عامل آموزه های اخلاقی باشد که در این راستا شخصیت خواجه عبدالله انصاری از طریق روش تحقیق و کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به اینکه ایشان یک شخصیت عرفانی اخلاقی محسوب می شود و در نوشته هایش کاملاً مشخص است، لذا ارتباط بین اخلاق و عرفان نیز بررسی شد و مشخص شد که با هم رابطه ی نزدیکی دارند و اخلاق زیر مجموعه عرفان واقع می شود و با بررسی کتاب منازل السّائرین بخش اخلاق که در ده باب به نامهای صبر- رضا- شکر- حیا- صدق- ایثار- خُلق- تواضع- فتوّت- انبساط می باشد نتیجه چنین بدست آمد که شیخ الاسلام با مذهب حنبلی مخالف با اهل کلام بود و اظهار کرامت نزد مردم را غرور می دانست و کوشید اصول سه گانه ذیل را در افکار مردم غرس کند.1- معرفت حق2- تطهیر فکر 3- حسن سلوک تمامی مفاهیم عرفانی استخراج از بطن آیات قرآن کریم شده اند که مویّد شیوه زاهدانه اوست و برای جامعه اسلامی مفید می باشد.او سعی کرده قوّت عزم و اراده برای آنکه اعمال ، مظاهر فکر است ، را در مردم ایجاد کند.شریعت را با طریقت و حقیقت آمیخت او عبادت را حق و عبادت بدون معرفت را عبث می دانست و توحید بدون معرفت را صحیح نمی دانست. مصباح سعادت ابدی را در حصول طریق حق می دانست. همگان را توصیه به دانستن ارزش اوقات می کرد. دنیا را دار عبور می داند نه جای سرور.عزت را در تواضع می دانست که اگر انسان می دانست اصل او چیست تکبر نمی کرد. لیک این منافات ندارد به آن که دنیا در جهت مصالح خاصه و عامه بکار گرفته شود چون غرض او این است که دنیا هدف برتر نباشد. چون نوشته هایش زیبا و آهنگین و بعضی به سبک ایرانی می باشد برای نسل جوان که طالب زیبایی هستند متناسب می باشد و به جهت اینکه مطالب را در سه سطح (عامه- سالک و محقق) عنوان کرده است؛ لذا برای همه گروه های سنی مناسب می باشد.

بی تردیداخلاق راه حقیقی سیر انسان به سوی خدا وخمیر مایه تمدن و ستون فقرات ی زندگی اجتماعی سالم است. هنگامی که سخن از مباحث اخلاقی به میان می‌آید بسیاری ، حتی برخی از اهل فضل و دانش، آن را امـری مستحبی و در حـاشیه زندگی می بینند .در حالیکه غالب مشکلات فردی و اجتماعی ناشی از نارسایی ها ی رفتاری وضعفهای اخلاقی است.ازجمله موضوعات مهم و مبتلا به اخلاقیفرد و جامعه اسلامی،آرزوهای دراز و کیفیت برخورد و کنترلآنهاست که در متون دینی اعم از قرآن و حدیث توجهویژه ای به آن شده و رهنمودهایی گسترده و هماهنگ برای کنترل و هدایت آن مطرح گردیده است.از منظر قرآن و روایات أمل و آرزودر زندگی انسانامری اجتناب ناپذیر است اما مهم این است که چه نوع آرزو هایی باتوجه بهظرفیت و توانایی بشر، محدودیت عمر او و ناپایداری دنیا برای او سودمند استتا او را در رسیدن به اهداف زندگی مادی ومعنوی به شکل مطلوب یاری نماید.از طرفی طول أمل همیشه مذموم و نکوهیده نیست، بلکه در مواردی نیکو و پسندیده است مانند آرزوی لقاء الهی، آرزوی زندگی کردن در حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) .همچنین یکی از مهمترین جلوه های مثبت أمل و طول أمل ،آینده نگری و نگاه راهبردی بهزندگانی جمعیو اجتماعی و برنامه ریزی آینده نگر است که در آموزه های روایی بارها بر آن تأکید گردیده است.بر اساس آنچه در این تحقیق آمده است ،نادانی و جهل، غفلت، حب دنیا، ضعف تقوا و توکل، مقایسه های نابجا، طمع،ثروت و قدرت،تجمل گرایی و شهرت،غرور،حرص،بی ایمانی،نفس أماره،و القائات شیطان از جمله مهمترین خاستگاه ها و عوامل پیدایش طول أمل‌ به شمار میروند.در این تحقیق همچنین این نتایج حاصل شد،آثار و پیامد های طول أمل در بعدفردی عبارتند از:تقابل با عمل، قساوت قلب، سقوط در بدی ها، از بین رفتن فرصتها، کوچک شمردن داشته ها ،ترک حیاءدر برابر خداوند،فراموشی،هدر رفتن انرژی،زندگی پر رنج و ذلت بار،محرومیت از نعمتها،افزاینده غم و اندوه،محروم بودن از درک حقایق،فساد عقل،تلف شدن عمر و تأخیر در توبه.در بعداجتماعی: تباهی و عقب افتادگی اجتماع ، فقر و ایجاد حسادت و دربعد اخروی:سختی در هنگام مرگ، حسرت در قیامت و دوری از بهشت و اهل آن. همچنین راهبردهای اخلاقی و عملی برای هدایت آرزوهای انسان در دو جنبه‌ی پیشگیری و معالجه و در مان ارئه گردید که این راهبردها از جهت پیشگیری عبارتند از، مطالعه پیرامون پیامد های شوم آرزو های طولانی و عبرت گیری، توجه به ناپایداری و محدویت دنیا، دوری از محیط آرزو برانگیز، مدیریت آرزو ها و یاد مرگ وراهبردهای هدایت آرزوها از جنبه‌ی معالجه و درمانعبارتند از: برخورد با آرزو های طولانی، تقویت ایمان ، کسب معرفت، توبه و بازگشت به ولایت الهی، قصر و کوتاهی أمل، قرین ساختن أمل با عمل و انجام تکالیف و استفاده بهینه از عمر اشاره شد. و در پایان پس از نتیجه گیری به مولفان و محققان، رسانه ها، خانواده ها و جوانان توصیه ها و پیشنهاداتی نیز ارائه گردید.

در این رساله اولاً: با توجه به ذو مراتب بودن نفس ناطقه و عین الربط بودن او به مبدا اعلی، ثابت می‌شود که عهد وجودی او(عهد عالم ذر) با خالق هستی در تمام مراتبش، شأنی سعی و امتدادی از وجود ذومراتب او با تمایز در مرتبه و شخصیت واحد در تمام مراتب است، لذا نه اینکه این عهد تقدم زمانی بر مرتب? مادی او( نفس) ندارد، بلکه عهد وجودیِ نفس در مراتب فوق طبیعت،تقدم سعی و رتبی بر عالم طبیعت دارد، به عین معیتِ قیومیه؛( دلایل: در نتایج فصل دوم...) و ثانیاً: با توجه به اصل تشکیک در ظهوراتِ وجود و طبق اصل وحدتِ وجود، ابتداً ثابت می‌شود که جبر در پیکر? هستی راه ندارد،( چرا که جبر از تعدد و وحدت عددی شکل می‌گیرد) و بعداً طبق این اصل که «جبر به طور مطلق در کلِ سعیِ عالم وجود» نفی شد، ثابت می‌شود که جبر در مراتب و ظهورات این حقیقت احدی و صمدی(که یک ظهور آن نفس است) نیز مرتفع می‌شود؛ و با توجه به آنچه گذشت، با چند دلیل ثابت می‌شود که نفس ناطقه در پیمان خود در عالم ذر مختار بوده است( نه بدان اختیار که در برابر جبر تعریف می‌کنند، بلکه اختیار ظلّی)، و با چند تقریر نظری? امر بین امرین ثابت می‌شود.(دلایل: در نتایج فصل چهارم).

در میراث حدیثی اهل سنّت و روایات منقول از اهل البیت در منابع شیعی، به تواتر از طینت انسان ها، تفاوتِ طینتِ آن ها و ارتباط این طینت با سعادت و شقاوت انسان ها سخن گفته شده است. بازخوانی دقیق تر و مجموعه ای أحادیث طینت، بر محور محتوای این أحادیث و به مدد بهره گیری از دیگر أحادیث محکم و تفسیر این أحادیث به طور منطقی و در ارتباط با آیات قرآن و با تکیه بر نظر دانشمندان دینی، ایده ای است که این تحقیق در پیش گرفته است.از چالش برانگیزترین مطالبی که این تحقیق با آن روبروست، مفهوم و حقیقت طینت و نوع رابطه انسان با طینت خویش است؛‎‎ پرسشهایی از قبیل: حقیقت طینت چیست؟ تفاوت طینت انسان ها به انتخاب خداوند است یا به اختیار آن ها؟ طینت چه نسبتی با اختیار انسان دارد؟ سوالات دیگری که این تحقیق به آنها می‌پردازد عبارتند از: آیا موجودات دیگر نیز طینت دارند و چه نسبتی بین طینت انسان با موجودات دیگر وجود دارد؟ حکمت تفاوت طینت ها چیست؟ چه رابطه ای بین طینت و عامل وراثت در علم زیست شناسی وجود دارد؟در یک نگاه درون دینی به حقیقت انسان؛ طینت به عنوان ماده اولیه خلقت انسان، و اعم از بعد مادّی و فرامادّی اوست. رابطه انسان با طینت خویش و نوع این طینت، طبق ویژگی های نظام دنیا و به نحو اقتضاست، که زمینه ایجاد انواعِ قابلیّت و استعدادها را در افراد انسانی برای زندگی در این دنیا، طبق هدف آفرینش، ایجاد کرده است. مشیّت و اراده، قضا و قدر و علم أزلی خداوند، به فعل اختیاری و طینت ذاتی انسان، در تنظیم و آفرینش نظام عالم دنیا، تعلّق گرفته است. این طینت مطابق با ماده ای است که در علم زیست شناسی آن را عامل وراثت و انتقال صفات جسمی و روحی- روانی از والدین به فرزندان معرفی کرده اند.

پرسش از معنای زندگی یکی از پیچیده ترین پرسش‌هایی است که تاکنون در اندیشه بشری مطرح شده است. معنای زندگی اغلب به هدف، ارزش و کارکردِ زندگی، تحلیل و تعبیر شده است. آدمی در صورت یافتن پاسخ مناسب در باب چرایی زیستن، ممکن است زندگی اش معنادار ‌شود و از پوچی و بی هدفی برهد. معنای زندگی با موضوعات متعددی هم‌چون پرسش‌های هستی‌شناختی نظیر هدف خلقت انسان و سرنوشتش پس از مرگ، موضوعاتی روان‌شناختی هم‌چون اضطراب، دلهره، یأس، افسردگی، پوچی، تنهایی و مسائلی دینی مانند وجود یا عدم خدا، جهان دیگر و سعادت نهایی مرتبط است. در چنین زمینه ای این پژوهش با هدف تبیین مبانی نظری مفهوم معنای زندگی و بازشناسی نقش تعلیم و تربیت در تسهیل درک معنای زندگی توسط دانش آموزان با روش تحلیلی- استنتاجی انجام شد. تحلیل ها نشان می دهد که در شناخت و فهم معنای زندگی محتاج وحی و دستورات الهی هستیم و فلسفه و عقل به یاری وحی نیازمند است تا به درک و تشخیص ارزش های اصیل برای رسیدن به زندگی معنادار برسد. مطابق رویکرد اسلامی به جای تعبیر ساختن معنا در زندگی باید از معناشناسی سخن گفت؛ زیرا اعتقاد بر این است که خداوند زندگی را با معنا و هدف آفریده و رسالت ما این است که این معنا و غایت را در زندگی خود بشناسیم. در این پژوهش همچنین با بهره گیری از الگوی بازسازی شد? روش قیاس عملی فرانکنا، مبانی، اصول و روش های تربیتی در راستای درک معنای زندگی از مبانی زندگی معنادار در اسلام استنتاج شدند. این دلالتهای تربیتی استنتاج شده ناظر بر مفروضه های هستی شناختی، معرفت شناختی و ارزش شناختی درک معنای زندگی هستند. به عنوان نمونه در مفروضه هستی شناختی از مبنای هدفمندی نظام هستی (نفی هرگونه پوچی و بی معنایی)، اصل هدفمندی و روش تربیتی نگرش عقلانی به آیات الهی(نشانه ها) در آفاق و انفس؛ در معرفت شناختی از مبنای اکتشافی بودن معنای زندگی، اصل لزوم جستجوی معنا و روش تربیتی ایجاد انگیزه برای جستجوی معنای زندگی؛ در ارزش شناسی از مبنای ارزشمند بودن زندگی و حرمت داشتن آن، اصل توجه به زندگی و زیبایی زندگی به عنوان نعمت الهی و روش تربیتی تفسیری زیباشناسانه از زندگی و هستی استنتاج شدند. در این زمینه اعتقاد بر آن است که نهاد تربیت در آموزش مولفه های معنای زندگی به دانش آموزان و با بهره بردن از روش های تربیتی در راستای درک آنها و تحقق زندگی معنادار نقشی مهم می‌تواند به عهده بگیرد. بنابراین لازم است همراه با سایر نهادهای اجتماعی، نهاد تربیت در زمین? معناداری زندگی مسوولیت هایی را بپذیرد و بکوشد از بحران بی معنایی و پوچ گرایی پیشگیری به عمل آورد.